Coronaverveling jaagt steeds meer mensen naar de beurs. Ontstaat er een bubbel?

Gepubliceerd: 28-01-2021

Verveeld thuiszitten door de coronacrisis plus een spaarrente van nagenoeg nul: die combinatie maakt dat veel mensen gaan beleggen. Om rijk te worden, goed te doen of hun kind wat te leren.

De Volkskrant wijdde er op zaterdag 28 januari een artikel aan, geschreven door Birk Heijkants en met medewerking van Reg van Steen.



Worden beleggers nerveus? Even dook de AEX, de graadmeter van de Amsterdamse beurs, donderdag meer dan 2 procent in de min.  Eind van de middag eindigde hij ruim 1 procent in de plus. De schommelingen tonen de onrust onder beleggers. Zijn de koersen niet te hoog? Komt er een correctie? Het IMF waarschuwt in zijn deze week verschenen Global Financial Stability Update voor een zeepbel op de aandelenmarkten. Terwijl de economie diep is weggezakt door de coronacrisis, zijn de aandelenkoersen geëxplodeerd. Het IMF spreekt van een ‘gespleten realiteit’ en trekt een vergelijking met de dotcomcrisis van begin deze eeuw.

Het is een parallel die de laatste tijd vaker is te horen. Eind jaren negentig begonnen campinggangers, met hun toen net nieuwe mobieltjes, massaal in aandelen te beleggen. Aan die ‘campinghausse’ kwam begin 2000 een onzacht einde toen bleek dat aandelen van internetbedrijven flink overgewaardeerd waren. 

Ook nu is sprake van een enorme toestroom van nieuwe beleggers – met name particulieren – die aangetrokken door de almaar stijgende koersen op de rijdende trein springen. Het aantal beleggende huishoudens steeg afgelopen jaar ten opzichte van 2019 met 17 procent naar 1,75 miljoen, blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau Kantar.

Op zoek naar spanning en plezier

De belangrijkste reden van de stijging is de extreem lage spaarrente, zegt Kantar-onderzoeker Reg van Steen. En afgelopen jaar kwam daar een oorzaak bij : de coronapandemie. ‘Mensen die thuis kwamen te zitten en al jaren aarzelden om te beginnen gingen overstag’, zegt Van Steen. In een tijd met weinig prikkels wordt gezocht naar spanning en plezier, blijkt uit de stijging van het aantal mensen dat zelf bepaalt in welke aandelen ze willen investeren. In voorgaande jaren was vooral het geautomatiseerde vermogensbeheer populair.

Beleggen is heel toegankelijk geworden, zegt Mary Pieterse-Bloem, hoofd obligatiebeleggingen van ABN Amro. ‘Iedereen kan op internet aandelen kopen, en de informatie is ook breed beschikbaar.’ Producten zoals actieve beleggingsfondsen en Exchange Traded Funds (ETF’s), fondsen die een index volgen, maken risicospreiding gemakkelijker. Daarnaast is de markt beter beschermd door regelgeving sinds de crisis van 2008.

Regelgeving of niet, beleggen is niet zonder risico’s. ‘We weten uit het verleden dat er ook regelmatig zeepbellen ontstaan op de beurs die ook weer kunnen knappen,’ zegt Mathijs van Dijk, hoogleraar Finance aan de Rotterdam School of Management. ‘De zeepbellen doorzien we vaak pas achteraf, en het is moeilijk te zeggen of er een nieuwe in de maak is.’ Hij maakt zich zorgen om de stand van de beurs, omdat de koersen sinds de coronacrisis zo snel hersteld zijn.

Net als tijdens de campinghausse maakt technologie de stap naar de beurs toegankelijk. Toch is de huidige situatie anders, zegt Pieterse-Bloem. De inflatie is nu, in tegenstelling tot eind jaren negentig, hoger dan de rente. ‘Dus terwijl je al geen rente over je spaargeld krijgt, smelt het ook nog eens weg. Het wordt minder waard.’ Daardoor geven mensen geld liever uit dan dat ze het op de bank laten staan: ‘Geld moet rollen.’

Zowel Pieterse-Bloem als onderzoeker Van Steen verwacht dat er komend jaar nog meer nieuwe beleggers bij komen. ‘Als er één schaap over de dam is volgen er meer’, zegt Pieterse-Bloem. ‘Want als je vrienden allemaal aandelen hebben, dan wil je zelf ook beginnen.’ En ook uit het onderzoek van Van Steen blijkt dat de animo om de stap naar de beurs te maken ‘onverminderd hoog’ is. Wel wijst hij erop dat de trend sterk afhankelijk is van de buitenwereld. Dat denkt Pieterse-Bloem ook: ‘Deze beweging kan ineens stoppen als de aandelenbeurs een klapper omlaag maakt.’

Alleen als je het kunt missen

Is het slim om je spaargeld in aandelen te beleggen? Ja, zegt Pieterse-Bloem. ‘Maar wel alleen het geld dat je minimaal vijf jaar kunt missen.’ Ze benadrukt dat de markten extreem grillig kunnen zijn. ‘Als de koersen een daling maken als je net je geld nodig hebt, ben je de winst die je gemaakt hebt kwijt.’

Hoogleraar Van Dijk valt haar bij en wijst erop dat aandelen aan het begin van de coronacrisis plotseling eenderde minder waard werden. ‘Als je dan net geld nodig hebt, omdat je bijvoorbeeld als zzp’er geen werk meer hebt, dan zie je dat deel niet meer terug.’ Tegen mensen die van dat idee nachten wakker zouden liggen, zegt hij: ‘Doe het niet.’

De lage spaarrente zou ook niet per se een reden moeten zijn om te gaan beleggen, vindt Van Dijk. Omdat het verwachte rendement op aandelen nu ook een stuk lager ligt. ‘Je hoort misschien altijd succesverhalen. Maar op de lange termijn kun je gewoon het gemiddelde verwachten, nu ongeveer tussen de 3 en 4 procent.’ Geluksvogels zitten er altijd tussen, maar zelfs de professionele beleggers doen het gemiddeld niet beter dan de aandelenmarkt als geheel, ziet hij.

Astrid Jacobs (46) en haar zoon Jasper (10), Utrecht: ‘We leven in een kapitalistische wereld, die kun je maar beter begrijpen’

‘De belangrijkste factor van beleggen is tijd, dus je kunt niet vroeg genoeg beginnen’, zegt Astrid Jacobs, die in april door de coronacrisis haar banen als projectmanager en yogadocent kwijtraakte. Zo kreeg ze tijd om te gaan beleggen, en daarmee wilde ze meteen haar zoontje Jasper wereldwijzer maken. Twee dingen zijn voor haar heel belangrijk in de opvoeding: liefde en geld. ‘Je kunt wel alle liefde van de wereld hebben maar we leven nou eenmaal in een kapitalistische wereld. Die kun je maar beter goed begrijpen.’

Nu de beurzen in het rood openen, gaan ook de aandelen van Jacobs naar beneden. ‘Ik word er alleen maar enthousiast van, dit is precies de spanning waar je het voor doet.’ Donderdagnacht bleef ze tot drie uur op om de hectiek in de gaten te houden. ‘Als het slecht gaat met de beurs moet je niet verkopen maar bijkopen.’

Bij wijze van experiment vroeg ze Jasper in september waarin hij zou beleggen, en Jasper – die de populaire game Fortnite speelt – wist het meteen: ‘Games!’ Inmiddels is de ETF VanEck Vectors Video Gaming and eSports die hij heeft gekocht 10 procent meer waard. Logisch, zegt Jasper: uit eigen ervaring weet hij dat veel mensen zich vervelen tijdens de coronacrisis. ‘Daardoor zijn ze meer gaan gamen en steeg mijn aandeel in waarde.’

Zijn moeder let bij het kopen van aandelen meer op de morele kant van een bedrijf. Zo belegt ze in de duurzame energiebron waterstof en niet in reizen naar de maan, ‘want dat kan niet goed zijn voor het milieu’. En bij ieder aandeel dat ze koopt vraagt ze zich af: ‘Zitten er wel vrouwen in het bestuur?’

Niels Hoens (28), Edam-Volendam, belegt voorzichtig: ‘Omdat ik het steeds waarschijnlijker vind dat de bubbel binnenkort knapt.’

Een appeltje voor de dorst op zijn oude dag, dat lijkt Niels Hoens, die transactie-analist is bij een grootbank, wel wat. ‘Ik wil binnen veertig jaar een miljoen hebben.’ Om dat ambitieuze doel te bereiken belegt hij sinds juni elke maand vijfhonderd euro. Met een rendement van zeven procent zou hij het moeten halen, laten zijn berekeningen in een Excelsheet zien. ‘Ik zit daar nu ver boven, met een rendement van meer dan veertig procent’, zegt hij tevreden. 

Zelfs nu de beurzen lager openen, stijgen zijn aandelen alleen maar. In dit tempo is hij binnen twaalf jaar miljonair. Inmiddels heeft hij 1.700 euro winst gemaakt. Toch tempert hij zijn verwachtingen: ‘Omdat ik het steeds waarschijnlijker vind dat de bubbel binnenkort knapt.’

Voor de spanning hoeft hij het niet te doen, ‘daar heb ik poker en de Toto voor’. Beleggen noemt hij juist zijn ‘solide alternatief’. Sinds de eerste lockdown heeft hij veel tijd over. Om de tijd te doden wandelt hij veel. ‘Tijdens het lopen heb ik veel geleerd van de podcast Jong Beleggen van Pim Verlaan en Milou Brand.’ Nu wil hij zijn kennis graag doorgeven. Met introductieavonden waar hij zijn kennis deelt motiveert hij vrienden om ook te gaan beleggen.

Lisette van Noort (22), Rotterdam, koos onder meer voor een veganmaaltijdmaker: ‘Ik denk dat die sector flink gaat groeien.’

Shit, dacht student Accounting & Financial Management Lisette van Noort toen ze donderdagochtend wakker werd. Al haar aandelen stonden in het rood. Ze herpakte zichzelf snel: ‘De bedrijven waarin ik heb geïnvesteerd, zoals een maker van elektrische laadpalen, zullen er over tien jaar ook nog zijn.’

‘Ik ben begonnen met beleggen uit verveling’, zegt ze. Door de lockdown was ze veel minder tijd kwijt aan haar studie en gaf ze minder geld uit. Afgelopen december is ze met duizend euro ingestapt. ‘Dat lijkt misschien weinig, maar met mijn studenteninkomen is het best veel.’ Sindsdien wil ze alles wat ze per maand over heeft inleggen.

Bij een beleggingsclub van haar studievereniging had ze wat ervaring opgedaan en nu dacht ze: ‘Waarom begin ik eigenlijk niet zelf?’ Ze hoopt dat ze de winst die ze maakt ooit kan gebruiken bij het kopen van een huis. Bij het aanschaffen van aandelen let ze erop of het bedrijf bij haar past en of het groeipotentie heeft. Ze koos onder meer voor Tattooed Chef, een producent van vegan maaltijden. ‘Ik denk dat die sector nog flink gaat groeien.’

Dankzij haar ervaring bij de studievereniging kan ze fouten vermijden. Zo kochten ze eens aandelen van een farmaceut die een medicijn ontwikkelde. In de laatste fase werd het medicijn afgekeurd en kelderde de koers. ‘Nu verdiep ik me veel beter voordat ik aandelen koop.’