Verschil slotpeiling TNS NIPO en verkiezingsuitslag

Gepubliceerd: 13-09-2012

De verkiezingsuitslag van 12 september laat een ander beeld zien dan de laatste peiling van TNS NIPO en andere peilers.
 
Is de slotpeiling een voorspelling voor de uitslag?
We zijn ervan overtuigd dat onze slotpeiling een goed beeld heeft gegeven van de krachtsverhoudingen van dat moment (zondag- t/m dinsdagochtend). Onze steekproef bestond uit ruim 1900 respondenten, representatief voor kiesgerechtigde Nederlanders. We kiezen er bij TNS NIPO voor de cijfers voor zich te laten spreken, we corrigeren niet. We zien de slotpeiling dan ook niet als een prognose of voorspelling voor de uitslag, maar als een beeld van de situatie vlak voor de verkiezingen. We schreven dinsdag aan het slot van ons persbericht:
 
‘We hebben met deze peiling niet de ambitie de uitslag te voorspellen. De peiling is een weergave van de mening van de Nederlanders, in de periode van 9 t/m 11 september 2012. Het veldwerk van deze slotpeiling liep grotendeels op zondag en maandag, twee à drie dagen voordat de eerste Nederlanders daadwerkelijk hun stem zullen uitbrengen. Met deze peiling geven we de krachtsverhoudingen tussen de partijen dus bij benadering weer.’
 
Hoe is het grote verschil tussen de laatste peiling en de uitslag te verklaren?
TNS NIPO-onderzoeker Peter Kanne zei in het programma DeGids.Fm op Radio 1 (12 september, tussen 11.30 en 12.00 uur): ‘Het interessante van deze peilingen is dat het geen self fulfilling prophecy is, een zichzelf waarmakende voorspelling, maar een self denying prophecy, een zichzelf ontkennende voorspelling.’ Daarmee bedoelde hij dat, doordat alle vier de peilingen op dinsdag zeer eensgezind een nek-aan-nek race lieten zien, veel kiezers strategisch zouden gaan stemmen. In het Financieele Dagblad van 12 september schreef Peter Kanne (‘Strategische stem zal vandaag het verschil maken’) ‘Als kiezers zich ervan bewust zijn dat hun stem het verschil kan bepalen, zullen ze – nadat ze nog een laatste keer de peilingen raadplegen – hun keuze bepalen. En daar is niets mis mee.’
 
De meest logische verklaring voor het verschil tussen de slotpeiling en de verkiezingsuitslag is dat de peilingen – die een nek-aan-nek race voorspelden – het strategische stemgedrag in gang hebben gezet dat de verschillen tussen peiling en uitslag heeft veroorzaakt. Veel kiezers die enkele dagen geleden nog van plan waren op de SP te gaan stemmen, hebben uiteindelijk voor de PvdA gekozen, veel kiezers die eerst op de PVV of 50Plus wilden stemmen, kozen voor de VVD. Voor deze partijen vinden we grote verschillen met onze slotpeiling. Voor de andere partijen zien we maximaal één zetel verschil tussen peiling en uitslag. We gaan in een nameting nog exact uitzoeken van welke partij naar welke partij de kiezers de laatste dagen zijn geswitcht en waarom.
 
Hierover zullen we later berichten.

Voor meer informatie:
 
Peter Kanne
TNS NIPO
t. 020 522 59 24 / 06 22 54 96 31
e. peter.kanne@tns-nipo.com
 
Tim de Beer
TNS NIPO
t. 020 522 53 99 / 06 39 23 11 75
e. tim.de.beer@tns-nipo.com