D66 en GroenLinks voorlopige winnaars val kabinet en ‘Kunduzakkoord’

Gepubliceerd: 02-05-2012

D66, GroenLinks en ChristenUnie ‘stellen toekomst Nederland veilig’  

Nu de stofwolken van de val van het kabinet Rutte en het pijlsnel gesloten bezuinigingsakkoord van VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie zijn opgetrokken, wordt duidelijk dat de politieke verhoudingen ten opzichte van anderhalve maand geleden niet wezenlijk zijn veranderd. Toentertijd profiteerde de PvdA van de ‘nieuwkomerbonus’ van Diederik Samsom als partijleider. Nu levert de PvdA een deel van die winst weer in. D66 en GroenLinks zijn de voorlopige winnaars. Ruim de helft van de kiezers steunt het bezuinigingsakkoord, slechts een kwart steunt de houding van PVV, SP en PvdA. Dit alles blijkt uit onderzoek van TNS NIPO.

 

Lichte winst D66, GroenLinks; licht verlies PvdA

Als er vandaag verkiezingen voor de Tweede Kamer zouden worden gehouden, is de kans groot dat het een nek-aan-nek race tussen VVD en SP zou worden. De VVD blijft met 32 zetels nagenoeg stabiel en is daarmee virtueel de grootste. De SP, een van de partijen die tegen het bezuinigingsakkoord stemde, wordt hier niet op afgerekend en blijft volgen met 29 zetels. De twee andere grote tegenstemmers, PvdA en PVV, verliezen licht terrein (van 23 naar 20, van 20 naar 19). Vooral D66 (+3) en GroenLinks (+2) profiteren.

 

1| Verlies PvdA, winst D66, GroenLinks

 

TK 2010

4 okt

’10

25 okt ‘10

22 nov 

’10

4 jan ‘11

28 feb ‘11

26 apr ‘11

13 sept ‘11

19 dec ‘11

10 jan ‘12

6 feb ‘12

20 mrt ‘12

1 mei 2012

VVD

31

31

33

38

36

36

31

28

32

28

32

33

32

PvdA

30

27

26

22

24

24

21

21

22

16

17

23

20

PVV

24

28

31

22

21

22

22

22

22

24

20

20

19

CDA

21

14

16

18

16

18

18

19

14

16

13

15

15

SP

15

15

14

15

15

16

19

20

24

26

36

29

29

D66

10

13

11

15

16

16

16

19

16

17

13

13

16

GL

10

11

11

12

14

9

12

9

7

10

7

6

8

CU

5

6

5

5

4

6

5

7

7

6

7

6

5

PvdD

2

2

1

2

2

1

3

2

1

2

1

2

2

SGP

2

3

2

1

2

2

3

2

3

3

3

2

2

50 Plus

-

-

-

-

-

-

-

1

2

2

1

1

2

Brinkman

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

0

 

Ten opzichte van vier weken geleden zien we de PvdA dus drie zetels kwijtraken. Deze kiezers kozen vooral voor D66, VVD of SP en in mindere mate voor GroenLinks.

 

Switchers geven D66, GroenLinks of ChristenUnie voorlopig krediet
Kiezers die nu kiezen voor D66, GroenLinks of ChristenUnie geven als gemeenschappelijke verklaring: deze partijen komen op voor het landsbelang. Er moest iets gebeuren, Nederland moest worden behoed voor een afgang in Europa en een grote boete als de 3% niet gehaald zou worden, en daar hebben D66, GroenLinks of ChristenUnie voor gezorgd. Een GroenLinks-kiezer zegt ‘Het was tijd om actie te ondernemen, wat voor actie dan ook’.

Over de PvdA zeggen veel kiezers dat de partij van Samsom niet met oplossingen kwam, hem wordt door veel kiezers een te negatieve houding verweten. Sommige PvdA-kiezers en relatief veel SP-kiezers delen de scepsis van Samsom en Roemer ten aanzien van het pensioenakkoord en andere maatregelen (het btw-tarief dat naar 21% gaat) die de sociaal-economische positie van lagere inkomens kunnen raken. Kiezers die bij de SP of PvdA blijven (of ernaar overstappen) zien meer bezwaren in het gesloten akkoord. Het is dus zeker nog geen uitgemaakte zaak dat linkse kiezers enthousiast blijven over het akkoord als ze meer leren over de inhoud.

 

Switchers van PvdA naar D66

‘Ik vind het moedig dat D66 en Groen Links en CU akkoord zijn gegaan met de bezuinigingen. Ze hebben, samen met VVD en CDA, Nederland behoed voor een afgang in Europa en de rest van de wereld. Die partijen hebben hun verantwoordelijkheid genomen. Daarin heeft juist de PvdA gefaald!

 ‘Er moest snel iets gebeuren. Als het nog maanden duurt tot na de verkiezingen gaat er veel tijd verloren’ ‘Het land vraagt nu om daadkrachtige maatregelen. Om dan teveel op partijpolitiek te blijven hangen is nu gewoon te kostbaar.’‘Ik vind dat ze het goed gedaan hebben en goed samengewerkt’

 

Switcher van D66 naar GroenLinks:

‘Omdat de toekomst van Nederland op het spel staat. Er moeten nu niet populaire maatregelen genomen worden en het getuigt van lef dat er 5 partijen samen een akkoord hebben gesloten.’

‘Omdat GL, ondanks de slechte peilingen, de moed heeft gehad aan het begrotingsakkoord mee te werken en het landsbelang -zoals het eigenlijk hoort- voor te laten gaan. Ze zijn niet mee zo links als hun naam suggereert, vertonen zelfs liberale trekjes.’

 

Switcher van PvdA naar GroenLinks:

‘Geld uitgeven wat er niet is ,is nooit goed. Er moet bezuinigd worden anders worden we een tweede Griekenland of Spanje. ze hebben getoond verantwoording te durven te nemen in moeilijke tijden ‘

‘Daadkracht is op dit moment het enige wat Nederland nodig heeft’

 

Blijft bij PvdA

‘Omdat ik vind dat eigenlijk ook eerdere bezuinigingen terug gedraaid hadden moeten worden en ik het niet goed vind dat een pensioenakkoord gemaakt binnen de SER in eens veranderd wordt.’

 

Vorige keer niet gestemd, nu PvdA

‘Ik ga (als het mee zit) volgend jaar met pensioen’

 

Vorige keer niet gestemd, nu SP

‘Ik ben ook nu niet zeker van mijn zaak. Het akkoord echter dat er nu ligt vind ik ook niet bepaald goed voor de kleinere inkomens en de economie. Zeker de BTW verhoging treft over het algemeen de lagere inkomens. Ook de verhoging van de AOW leeftijd treft mijn generatie. Als je zoals ik in 1950 geboren bent heb je al heel veel in moeten leveren en daar komt dan ook nog eens bij dat ik niet met 65 met pensioen kan. Hopelijk kan de SP dan nog een aantal zaken keren.’

 

Blijft bij SP

‘De maatregelen treffen burgers onevenredig hard, bedrijven en veelverdieners worden ontzien, terwijl de economie stagneert doordat de burgers te weinig geld uitgeven. De maatregel om nieuwe hypotheken te beperken zal mensen nog minder stimuleren om te verhuizen, dus nog meer stagnatie. Pensioenmaatregel geeft nog meer onzekerheid, de werkloosheid zal stijgen doordat mensen die met pensioen gegaan zouden zijn nu nog tot de werkende bevolking gerekend moeten worden. Werkgevers hebben geen behoefte aan deze mensen, en ze houden banen voor jongeren bezet. Ophogen van BTW zorgt voor inflatie, de detailhandel zal deze met een opslag doorberekenen.’

 

‘Kunduzcoalitie’ zou nipte meerderheid halen

De oude gedoogcoalitie zou nu op 43% van de stemmen kunnen rekenen, terwijl de ‘Kunduzcoalitie’ (VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie) krap aan een meerderheid van de stemmen zou vergaren (51%).

 

Meerderheid is positief over akkoord, PvdA-kiezers verdeeld over tegenstem

De overgrote meerderheid van de Nederlanders (85%) is ervan op de hoogte dat VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie afgelopen donderdag tot een akkoord zijn gekomen over een bezuinigingspakket van ruim 11 miljard euro in 2013. Een meerderheid van de Nederlanders vindt dat VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie politieke daadkracht hebben getoond door een akkoord te sluiten (56% eens, 12% oneens). Ook 55% van de PvdA-kiezers (9 juni 2010) vindt dat

Een bijna even grote groep (51% eens, 16% oneens) vindt het goed dat D66, GroenLinks en ChristenUnie het akkoord mede mogelijk hebben gemaakt. 84% van de CDA-kiezers op 9 juni 2010, 83% van de D66-kiezers, 73% van de ChristenUnie-kiezers, 71% van de VVD-kiezers en 70% van de GroenLinks-kiezers is het met laatsgenoemde stelling eens. Dat geldt voor een minderheid van de PvdA-kiezers (44%), SP-kiezers (35%) en PVV-kiezers (30%).

Omgekeerd vindt slechts een kwart (25%) het goed dat PvdA, PVV en SP tegen het akkoord hebben gestemd, 40% is het daarmee oneens en de rest weet het niet of is neutraal. Bijna de helft van de SP- en PVV-kiezers op 9 juni 2010 (49% en 48%) is het eens met de stelling, respectievelijk 16% en 20% is het daarmee oneens. De PvdA-kiezer is zeer verdeeld: 36% is het eens, maar een bijna even grote groep (34%) is het daarmee oneens.


‘D66, GroenLinks meeste winst in beeldvorming door gesloten akkoord’

Op de vraag welke politieke partijen de meeste winst hebben geboekt naar aanleiding van het Kamerdebat van afgelopen donderdag en het gesloten akkoord, spelen kiezers een extremer beeld terug dan uit de TNS NIPO-zetelpeiling naar voren komt: D66 is voor 36% een van de winnaars, GroenLinks is dat voor 28%. De VVD (24%) en CDA (20%) blijven de derde oppositiepartij die de ‘Kunduzcoalitie’ vormt, de ChristenUnie (18%) voor, terwijl deze laatste drie partijen in de peiling geen zetels hebben gewonnen.

Op de vraag welke partijen de minste winst hebben geboekt, zijn de kiezers vrij unaniem: de PVV (42%) en PvdA (41%). De SP blijft redelijk buiten schot: 14% meent dat de SP een van de winnaars is, 10% is van mening dat de SP juist bij de partijen hoort die de minste winst heeft geboekt.

SP-kiezers op 9 juni 2010 zijn, in weerwil tot de publieke opinie, relatief vaak van mening (47%) dat hun partij de meeste winst heeft geboekt. PVV-kiezers (13%) en PvdA-kiezers (6%) zijn dat veel minder vaak van mening over hun eigen partij.  CDA-, VVD-, GroenLinks en D66-kiezers zelf vinden dat D66 de meeste winst heeft geboekt. Alleen ChristenUnie-kiezers vinden dat hun eigen partij (50%) en GroenLinks (37%) meer winst hebben geboekt dan D66 (29%).

 

2| Verlies PvdA, winst D66, GroenLinks

Vooral D66 en GroenLinks hebben winst geboekt, PvdA en PVV worden bij akkoord als verliezers getypeerd

 

Meeste winst

Minste winst

 

%

%

D66

36

2

GroenLinks

28

4

VVD

24

6

CDA

20

7

ChristenUnie

18

3

SP

14

10

PvdA

4

41

PVV

4

42

Lijst Hero Brinkman

1

11

Geen enkele partij

31

29


Ondanks politiek geweld afgelopen jaren: nauwelijks verschillen in links-rechts perceptie
De afgelopen jaren zijn er de nodige beweringen over de koersveranderingen van politieke partijen geweest. Alle interpretaties ten spijt: kiezers zijn verrassend consistent in hun oordeel van de verschillende partijen op de links-rechts schaal. Sterker: ten opzichte van vier jaar geleden is geen enkele verschuiving groter dan 0,1! De PVV blijft in de optiek van de kiezer het meest rechts (7,9), op de voet gevolgd nu door VVD (7,8). SP blijft het meest links (2,8), op afstand gevolgd door GroenLinks (3,4) en PvdA (3,6). D66 wordt nog net links van het midden gepositioneerd (5,3).

 

3| Typering politieke partijen op links-rechts schaal (1=zeer links, 10= zeer rechts)

 

Juli 2008

Mei 2012

 

1-10, gemiddelde

1-10, gemiddelde

SP

2,9

2,8

GroenLinks

3,3

3,4

PvdA

3,7

3,6

D66

5,2

5,3

ChristenUnie

6,4

6,5

CDA

6,6

6,7

VVD

7,7

7,8

PVV

8,0

7,9



Opvallend: Nederlanders die op 9 juni 2010 D66 stemden, vinden de VVD rechtser (8,2) dan gemiddeld, terwijl SP-kiezers de PvdA rechtser (3,9) dan gemiddeld vinden. GroenLinks-kiezers vinden het CDA rechtser (7,3) en VVD-kiezers vinden het CDA (6,2) linkser dan gemiddeld.  PVV-kiezers vinden de SP beduidend rechtser (3,8) dan gemiddeld. SP-kiezers vinden op hun beurt GroenLinks weer een stuk rechtser (3,9) dan gemiddeld. D66 wordt door PVV-kiezers (4,6) en ChristenUnie-kiezers (4,2) linkser dan gemiddeld beschouwd, terwijl SP-kiezers (5,6) D66 als een (tikkeltje rechtse) middenpartij beschouwen.

 

Verantwoording

Bij verspreiding of publicatie de bron TNS NIPO gebruiken.

 

Voor meer informatie:

 

Peter Kanne

TNS NIPO

t. 020 522 5924

e. peter.kanne@tns-nipo.com

 

Tim de Beer

TNS NIPO

t. 020 522 53 99

e. tim.de.beer@tns-nipo.com

 

Onderzoeksverantwoording

Onderzoeksnummer: D0542. Onderzoeksmethode: TNS NIPObase CAWI.

Aantal respondenten: aan het onderzoek werkten 997 Nederlanders (18+) mee.

 

Veldwerkperiode: 27 t/m 30 april 2012

De steekproef is getrokken op basis van de ideaalcijfers voor geslacht, leeftijd, opleiding, gezinsgrootte, regio, sociale klasse en politiek stemgedrag bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 9 juni 2010. De resultaten zijn herwogen op geslacht, leeftijd, opleiding, gezinsgrootte, sociale klasse en politiek stemgedrag bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 9 juni 2010 en regio.

 

We benadrukken dat we in deze zetelpeiling met steekproefmarges te maken hebben.

Voor de grootste partij (de VVD, met 20,7%) is dat 2,5%. Dit komt overeen met drie à vier zetels meer of minder. De SP (18,6%) kan ook drie à vier zetels meer of minder hebben dan wij in deze peiling rapporteren, waarmee er dus een theoretische kans bestaat dat de SP een groter aantal zetels zou behalen dan de VVD.